Grieken zijn echte liefhebbers van koffie. In elk dorpscafé kan je terecht voor een koude “caffé-frappé”, of een koffie die mét het koffiedik in minuscule kopjes wordt opgediend.
Over de uitvinding van koffie, en de ontdekking van z’n stimulerende eigenschappen, doen veel verhalen de ronde. Volgens sommigen zou een herder ontdekt hebben dat zijn kudde opgewonden raakte wanneer zij aan koffiestruiken knabbelden. Volgens anderen zouden Mullahs op koffieblad gekauwd hebben om wakker te blijven voor het nachtelijk gebed. De meest wetenschappelijke verklaring is, dat de Arabische arts Avicenna het oppeppend effect van de koffieboon zou ontdekt en onderzocht hebben. Zeker is dat de struik oorspronkelijk afkomstig is uit Soedan en Ethiopië, en al in 1420 in Aden werd gedronken. Daarna verspreidde de koffieboon zich snel richting Syrië en Constantinopel. Italiaanse ambassadeurs schreven over een geheimzinnige zwarte drank – cavee – die uit de bonen van de koffiestruik werd bereid. Het waren ook de Venetianen die de koffie vanaf 1615 vanuit Constantinopel importeerden. Aangezien er in die stad een grote Griekse gemeenschap aanwezig was, werd de koffie waarschijnlijk al vroeger naar het huidige Griekse vasteland verscheept. Ook Kreta kwam in die periode wellicht in aanraking met de “cavee”, gezien de Venetiaanse bezetting die duurde van 1210 tot 1669.
Koffie zou al snel een belangrijke rol spelen in het Griekse leven. Mannen hielden (politieke) discussies in de koffiehuizen, terwijl de vrouwen hun gasten met een kopje koffie, een glas water en zoetigheid verwelkomden. Tot een stuk in de 18e eeuw, speelde koffie ook een rituele rol wanneer een jongeman de hand van een meisje vroeg. Was de aangeboden koffie zoet, dan kon hij het meisje tot bruid nemen. Bittere koffie betekende dat de familie van de bruid zijn aanzoek afwees. Er bleef niets anders over dan de koffie beleefd op te drinken en afscheid te nemen!
Griekse koffie wordt nog steeds op de traditionele manier in een “brika” (een conisch steelpannetje) klaargemaakt. In de meeste supermarkten worden vooral koffiepannetjes in inox verkocht, maar ik geef persoonlijk de voorkeur aan de landelijke uitvoering in koper. Die zijn gewoon veel mooier, en koper zorgt ook voor een perfecte warmtegeleiding.
Om de échte Griekse koffie klaar te maken, heb je uiterst fijngemalen koffiepoeder nodig. Reken per kopje op ongeveer 1 theelepel koffie, 1 koffiekopje water en suiker naar smaak. Voor een mierezoete koffie (glikos) worden 2 tot 3 scheppen suiker toegevoegd, voor een halfzoete koffie (metrios) 1 flinke schep. Wie de voorkeur geeft aan bittere koffie (sketos of ongezoet) voegt uiteraard geen suiker toe. Het water, de koffie en de suiker worden goed door elkaar geroerd, en vervolgens aan de kook gebracht. Door voortdurend roeren ontstaat een schuimend mengsel, dat 1 tot 3 keer van het vuur wordt genomen. Daardoor kan de schuimlaag een ietsje zakken, vooraleer de koffie terug aan de kook wordt gebracht.De dampende koffie wordt ten slotte in een klein kopje gegoten, en opgediend met een glas water en een snoepje.
